Holokaust – powieści i literackie dokumenty

 

Anioł życia z Auschwitz / Nina Majewska-Brown. Warszawa : Bellona, copyright 2020.

Auschwitz ma różne oblicza, lecz jednym z najgorszych i najbardziej tragicznych jest los dzieci, które przychodziły tu na świat. Bezbronne, bez szans na przeżycie. Jednak i tu pojawiały się anioły: położne, pielęgniarki i kobiety, które robiły wszystko, by je ocalić. Jedna z nich była Stanisława Leszczyńska, położna, która w Auschwitz nie tylko nie straciła nadziei, ale pobyt tam potraktowała jak misję. Nazywana Mateczką, niosła pociechę innym, ale przede wszystkim odbierała porody więźniarek. W koszmarnych warunkach, nawet bez wody, za to pod czujnym okiem Mengelego. Nie pozwoliła umrzeć ani jednemu noworodkowi i ani jednej matce. Co nie oznacza, że wszyscy jej podopieczni przeżyli obozowy koszmar.

Z okładki książki

 

 

 

 

 

Architekci śmierci : rodzina inżynierów holocaustu / Karen Bartlett ; przełożył Jarosław Skowroński. Warszawa : Prószyński i S-ka, 2020.

Firma  Topf&Söhne produkuje urządzenia browarnicze. I krematoria, a także instalacje do komór gazowych. Jej klientami są browary w wielu krajach na całym świecie. Krematoria i komory gazowe zamawia SS dla obozów koncentracyjnych, przede wszystkim tych w Auschwitz, Buchenwaldzie, Dachau i Mauthausen. Dyrektorzy firmy, Ludwig i Ernst Wolfgang Topfowie doskonale wiedzą, że ich produkty służą do mordów w niewyobrażalnej skali. Pracownicy firmy uczestniczą w praktycznych testach, podczas których zabija się ludzi w komorach gazowych i pali zwłoki w krematoriach. Jednak ta świadomość nie robi na nikim wrażenia. Mimo, że współpraca z SS jest źródłem zaledwie kilku procent obrotów firmy, ambicje rodziny sięgają bardzo wysoko i w Topf&Söhne wciąż powstają coraz bardziej nowatorskie projekty komór i pieców, w których można zabijać i palić zwłoki coraz większej liczby ludzi – szalone plany zagłady, których nawet SS nie jest w stanie zaakceptować. „Czy jest jeszcze ktoś do spalenia?” – zapyta żartobliwie w 1942 r. dyrektor operacyjny firmy Gustav Braun.

Z okładki książki

 

 

 

Dzieci żółtej gwiazdy / Mario Escobar ; z języka hiszpańskiego przełożyła Patrycja Zarawska. Wydanie II. Białystok : Wydawnictwo Kobiece, 2020.

Sierpień 1942 roku. Bracia Jacob i Moϊse Stein przebywają u ciotki w Paryżu, będącym pod nazistowską okupacją. Rodzice zostawili ich  pod opieką kobiety do czasu, aż znajdą bezpieczna przystań dla rodziny. Przerażająca obława krzyżuje ich plany. Pod nieobecność ciotki francuska żandarmeria aresztuje chłopców     i zabiera ich do Welodromu Zimowego. W ogromnej posępnej budowli w pobliżu wieży Eiffla przetrzymywane są tysiące przerażonych francuskich Żydów. Chłopcy wiedzą, że aby przeżyć, muszą się stamtąd wydostać.

Z okładki książki

 

 

 

 

 

Dzieciństwo w pasiakach / Bogdan Bartnikowski. Warszawa : Prószyński i S-ka, 2019.

Wstrząsająca opowieść o obozie Auschwitz widzianym oczyma dziecka.

Zacząłem więc spisywać wspomnienia moje, moich koleżanek i kolegów. Z nadzieją, że jak napiszę, to one ode mnie odejdą. Niestety, tak się nie stało…

Bogdan Bartnikowski miał 12 lat, kiedy w nocy z 11 na 12 sierpnia 1944 roku znalazł się z mama na rampie KL Auschwitz-Birkenau. Jego opowieść to jedno z najbardziej poruszających świadectw dziecięcej wrażliwości wobec piekła obozowej rzeczywistości.

Z okładki książki

 

 

 

 

999 : nadzwyczajne dziewczyny z pierwszego transportu kobiecego do Auschwitz / %c Heather Dune Macadam ; przełożył Jarosław Skowroński. Warszawa : Prószyński Media, 2021.

25 marca 1942 roku prawie tysiąc młodych niezamężnych dziewcząt wsiadło do pociągu, który miał je zawieźć do obozu Auschwitz. Były to słowackie Żydówki - przekonane, że przez kilka najbliższych miesięcy będą pracować w fabryce. Założyły na siebie najlepsze ubrania i z radością machały na pożegnanie zebranym na peronie bliskim. W rzeczywistości były przedmiotem transakcji pomiędzy słowackim rządem a Niemcami i jechały do niewolniczej pracy. Zaledwie kilku spośród nich udało się przeżyć.

Pierwszy kobiecy transport do Auschwitz był przez długie lata zapomniany. Nie było w nim osób związanych z ruchem oporu ani jeńców wojennych. Były tylko bezbronne młode kobiety, przyzwyczajone do dobrych manier i wygodnego życia, które nagle znalazły się w piekle, w którym je bito, rozbierano do naga, golono, trzymano na wielogodzinnych apelach na mrozie, poddawano drakońskim karom i zaganiano do ciężkiej pracy, często prowadzącej do śmierci. Ta książka przypomina niezwykłą historię pierwszych 999 kobiet, które trafiły do Auschwitz, ich cierpienie, heroizm i wolę przetrwania.

Z okładki książki

 

 

Dwie twarze / Nina Majewska-Brown.. Warszawa : Bellona, copyright 2020.

Ann, żona esesmana, która właśnie przeprowadziła się z dziećmi do Auschwitz, nie potrafi odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Jest przerażona, bo jeszcze nigdy nie widziała ukochanego Hansa tak zmęczonego. Nabiera przekonania, że jego praca musi być naprawdę ciężka i wyczerpująca, bo mąż stał się bardzo nerwowy. Najbardziej jednak martwi ją to, że nie chce powiedzieć, czym się zajmuje, co budzi w niej jeszcze większy niepokój. Ann nie ma wątpliwości, że ciągłe przebywanie z tymi kryminalistami w pasiekach odbija się na jego zdrowiu. Po morderczej pracy w obozie Auschwitz esesmani wracali do swoich domów prosto w ramiona stęsknionych żon i dzieci. Tuż za obozowymi drutami uprawiali róże i hodowali króliki,a w ogródkach radośnie poszczekiwały psy. O ich wygodę dbali więźniowie oraz zmuszona do pracy okoliczna ludność. Pili w pobliskiej kantynie, chodzili do burdelu, wyjeżdżali na urlopy i zakochiwali się w okolicznych dziewczynach. Byli tacy, którym życie tutaj tak przypadło do gustu, że nie chcieli opuszczać Auschwitz, a co niektórzy nawet po wojnie tu wracali.

Z okładki książki

 

 

 

 

Kołysanka z Auschwitz / Mario Escobar ; z języka hiszpańskiego przełożyła Patrycja Zarawska. Białystok : Wydawnictwo Kobiece, 2019.

W maju 1943 roku do domu Helene Hannemann brutalnie wkracza policja, która z rozkazu Heinricha Himmlera zabiera do obozów Romów i Sinti. Mąż i dzieci Helene mają trafić do Auschwitz-Birkenau, ale ona, jako przedstawicielka czystej aryjskiej krwi, może wybrać wolność. Decyduje się jednak na dobrowolne zesłanie do piekła. Kiedy do obozu przyjeżdża doktor Mengele i powierza Helene prowadzenie przedszkola, kobieta rozpoczyna heroiczna walkę o życie dzieci. I choć wie, że los jej podopiecznych jest z góry przesadzony, robi wszystko, by złagodzić ich cierpienia.

Z okładki książki

 

 

 

 

 

Opowieści o nadziei : / znajdowanie inspiracji w codziennym życiu / Heather Morris ; przełożyła Kaja Gucio. Warszawa : Wydawnictwo Marginesy, 2021.

Kiedy Heather Morris wysłuchała wspomnień Lalego Sokołowa – tatuażysty z Auschwitz- i postanowiła przenieść je na papier, nie spodziewała się, że ta historia porwie miliony osób na świecie: młodych i starych, a jej przyniesie międzynarodową sławę. I że pozwoli opowiedzieć nie mniej ważną historię Cilki – najdzielniejszej osoby, z jaką zetknął się Lale. W swojej najnowszej książce Heather opowiada o serdecznej przyjaźni z Lalem: o tym, jak się poznali i jak zaufali sobie na tyle, by zwierzył się jej z tego, o czym milczał od czasu zakończenia II wojny światowej. I jak zmieniło to ich oboje.

Umiejętność słuchania i dotarcia do drugiej osoby to nie tylko przepis na światowy sukces wydawniczy, ale przede wszystkim ważna życiowa lekcja, której wszyscy potrzebujemy.

Z okładki książki

 

 

 

 

Ostatnia "więźniarka" Auschwitz : prawdziwa historia / Nina Majewska-Brown. Warszawa : Bellona, 2021.

Ponad 75 lat po wyzwoleniu obozu w Auschwitz okazuje się, że za jego drutami, w jednym z esesmańskich bloków, mieszka kobieta, która do dziś jest „więźniarką” tego miejsca i jego historii. To niezwykła opowieść o rodzinnych dramatach i przewrotności losu, który połączył miłością więźniarkę obozów na Majdanku,w Ravensbrück i Buchenwaldzie z więźniem Auschwitz, zsyłając ich po wojnie do Birkenau. Tych dwoje naznaczonych śmiercią ludzi współtworzyło Muzeum Auschwitz-Birkenau, tu urodziły się ich dzieci, tutaj przemieszkali i przepracowali całe życie i tu do dziś mieszka ich córka. Anna stała się ostatnią „więźniarką” Auschwitz. W wieku czterech lat, towarzysząc mamie, oprowadzała pierwszych zwiedzających. Zaraz po szkole podjęła pracę w muzealnym archiwum i robi to do dziś. O Auschwitz wie niemal wszystko, uwięziona w szponach historii obozu.

Z okładki książki

 

 

 

 

Tajemnica z Auschwitz : historia prawdziwa / Nina Majewska-Brown. Warszawa : Bellona, copyright 2019

Za każdym numerem wytatuowanym na przedramieniu kryje się tajemnica. Ta wyszła na jaw dopiero 75 lat po Auschwitz. Stefania Stawowy doświadczyła piekła na własnej skórze. Będąc żoną słynnego partyzanta AK, trafiła za niego do Auschwitz. Zakładniczka i ofiara „męskiej” wojny, sama znalazła się na froncie. Jej wojna to obozowe baraki, place apelowe i kilometry drutów pod napięciem. Głód, selekcja i ciągłe zagrożenie śmiercią. Paniczny strach o dzieci, wyrzuty sumienia i ból. A jednak przetrwała. Przeszła przez piekło Auschwitz, Ravensbrück, Flossenbürga. Przeżyła „marsz śmierci” do Zwodau. Duża w tym zasługa Jürgena – strażnika – esesmana, który jak ona zostawił w domu dwie małe córeczki. To, co ich połączyło, to jeszcze przyjaźń czy już miłość?

Z okładki książki

 

 

 

 

Taniec pszczół i inne opowiadania o czasach wojny / Agnieszka Janiszewska [i 10 pozostałych]. Poznań :  Książnica, 2020.

1 września 1939 roku skończył się świat. Chcemy opowiedzieć o tej apokalipsie. O bohaterstwie zwykłych ludzi. O zdradzie zwykłych ludzi. O unikaniu śmierci cudem. O niemożności uniknięcia śmierci cudem. O strachu. O miłości zwyciężającej strach. O zwieńczonych drutem kolczastym murach, które wznieśli ludzie i uwięzili za nimi innych ludzi. O wyrównywaniu rachunków za zbrodnie, co też jest przecież zbrodnią.

Bohaterka jednego z opowiadań mówi o pszczołach. Pszczoły tańczą, by przeżyć i ocalić cały rój. Wsłuchajmy się we wskazówki, jakich udzielają nam zwykli ludzie na kartach tej książki. Bezimienna Żydówka z getta     w Otwocku rozumiejąca, że jej życie niewarte jest życia. Layka gotowa spędzić kilka dni w zimnym jeziorze, byle uchronić córkę przed śmiercią. Niemka sprzeniewierzająca się ideologii, by ratować ukochanego. Mała Renate uciekająca przed Armią Czerwoną. Mura, Cyganka, patrząca na poniżenie najbliższych… One i wielu innych – jak pszczoły – alarmują. Ostrzegają. Dają przykład.

Patrzmy, jak tańczą.

Z okładki książki

 

Tatuażysta z Auschwitz / Heather Morris ; przełożyła Kaja Gucio. Warszawa : Wydawnictwo Marginesy, 2018.

Lale Sokołow trafił do Auschwitz w 1942 roku jako dwudziestosześciolatek. Jego zadaniem było tatuowanie numerów na przedramionach przybywających do obozu więźniów. Naznaczanie ich. Pewnego dnia w kolejce stanęła młoda przerażona dziewczyna – Gita. Lale zakochał się od pierwszego wejrzenia. I obiecał sobie, że bez względu na wszystko uratuje ją.

Wykorzystał swoją pozycję nie tylko, by jej pomóc. W obozie po raz pierwszy rozmawiali, flirtowali, wymienili pocałunki. Ich uczucie przetrwało nazistowskie piekło: po wyzwoleniu odnaleźli się, pobralii spędzili razem resztę życia.

Lale Sokołow zdecydował się opowiedzieć swoją historię dopiero po śmierci Gity. To łamiąca serce, a jednocześnie pełna otuchy opowieść. Opowieść, która daje siłę nawet w najmroczniejszych czasach. Niesamowita historia miłosna niezwykłego człowieka i apoteoza człowieczeństwa.

Z okładki książki

 

Opracowała

Bogumiła Pawłowska